Το μεγάλο στοίχημα για τους εργαζόμενους γονείς

25/2/2015

Πώς το μοίρασμα μεταξύ καριέρας και οικογένειας μπορεί να είναι αποτελεσματικό

Έρευνες δείχνουν ότι οι γονείς που κάνουν καριέρα δύσκολα παίρνουν αναγνώριση σε σχέση με τα παιδιά τους, και συχνά είναι φορτωμένοι με ενοχές. Μέρος αυτών προέρχεται από σκληρή αυτοκριτική, αλλά και από παράπονα που εκφράζουν ο σύντροφος ή τα παιδιά του εργαζόμενου γονέα: «Πάλι θα φύγεις;», «Πότε θα κάτσεις λίγο μαζί μας;», «Μα εσύ έχεις παντρευτεί το αφεντικό σου!» «Αμάν αυτή η δουλειά σου…». Όπως προκύπτει ερευνητικά, ειδικότερα οι εργαζόμενες μητέρες έχουν συνεχώς την αίσθηση ότι μοιράζονται μεταξύ οικογένειας και εργασίας, αγωνιώντας διαρκώς ότι δεν αρκούν ούτε για το ένα ούτε για το άλλο.

Η αλήθεια είναι πως καριέρα και οικογένεια είναι εξ’ ορισμού δύσκολος συνδυασμός. Λόγω εποχών απαιτείται απερίσπαστη προσοχή στη δουλειά, όμως η πραγματικότητα μιας οικογένειας είναι εξίσου απαιτητική. Τα παιδιά δεν εκφράζουν πάντα ξεκάθαρα την ανάγκη για επαφή με τους γονείς, αλλά παράδοξα με αντιδραστικότητα, γκρίνια, υπερένταση ή θυμό. Τέτοιες συμπεριφορές συχνά καταλήγουν σε διενέξεις, και αποπροσανατολίζουν από την ανάγκη για ουσιαστική επικοινωνία.

Οι ώρες που οι εργαζόμενοι γονείς απουσιάζουν δημιουργούν συσσωρευμένες ανάγκες σε όλους, για τις οποίες δεν υπάρχει πάντα χρόνος, διάθεση ούτε και γνώση για το πώς θα καλυφθούν. Μαρτυρίες γονέων αποκαλύπτουν πως όταν τα πάντα φαίνονται δύσκολα στο σπίτι παρουσία τους, απομακρύνονται και επικεντρώνονται στο γραφείο. Εκεί, παρά τις προκλήσεις υπάρχει μικρότερο συναισθηματικό φορτίο, οι σχέσεις είναι πιο αποστασιοποιημένες και οι όποιες εκρήξεις περισσότερο ελεγχόμενες, ενώ βλέπουν και πιο άμεσα απολαβές από ότι στο ρόλο του γονέα.

Παράλληλα, όσοι νιώθουν πως δεν τα καταφέρνουν με τα παιδιά τους, συχνά αντιδρούν σπασμωδικά προσπαθώντας να ανακτήσουν τον έλεγχο. Για παράδειγμα, υιοθετούν υποτιθέμενες θαυματουργές τακτικές οι οποίες όμως σπανίως επιτυγχάνουν. Αυτό σχετίζεται με το ότι οι συνταγές που κυκλοφορούν δεν ταιριάζουν απαραιτήτως σε όλους τους γονείς και τα παιδιά. Επίσης, εφαρμόζονται μηχανιστικά χωρίς να υπάρχει το κατάλληλο υπόβαθρο στον ίδιο τον ενήλικα και στην ήδη τραυματισμένη σχέση με το παιδί.

Συχνά η προσπάθεια διαχείρισης ενός προβλήματος επικοινωνίας ή συμπεριφοράς σχετίζεται με την ανάγκη του εργαζόμενου γονέα να νιώσει έλεγχο, κερδίζοντας έστω και μια μάχη. Ακόμη όμως και αν φαινομενικά διορθωθεί το συγκεκριμένο πρόβλημα, η αιτία παραμένει και επανεμφανίζεται αλλιώς. Σταδιακά, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος απόρριψης και απογοήτευσης που πληγώνει και απομακρύνει τα μέλη της οικογένειας.
Για να επαναπροσδιοριστούν οι σχέσεις μεταξύ εργαζόμενου γονέα και οικογένειας, απαιτείται μια πιο σφαιρική προσέγγιση. Χρειάζεται να υπάρξει ο κατάλληλος χώρος για να μπορέσει κάθε πλευρά να εκφραστεί, να ακουστούν παράπονα ή ανάγκες και να βρουν ανταπόκριση. Αυτό δεν είναι εύκολο, σίγουρα όχι άμεσα διαθέσιμο σαν έτοιμη λύση στις σχέσεις κάθε οικογένειας.

Αντιθέτως, απαιτεί επισταμένες προσπάθειες από όλους με στόχο να καταφέρουν να συντονιστούν μεταξύ τους και να εκμεταλλεύονται το χρόνο που έχουν διαθέσιμο μαζί, θωρακίζοντάς τη σχέση τους από το να φθείρεται όσο είναι χώρια.

Happy Valentine’s Day....?

24/2/2015

Έφτασε πάλι αυτή η μέρα, για την οποία κάποιοι αγωνιούν και κάποιοι αδιαφορούν ενώ άλλοι την περιμένουν πως και πως. Ακόμη και σε εκείνους που δεν την αναγνωρίζουν, η ημέρα των ερωτευμένων μπορεί να ενεργοποιήσει φαντασιώσεις και όνειρα που καθορίζουν το πως τελικά περιμένουμε να νιώσουμε τη συγκεκριμένη μέρα.

Ανεξάρτητα από το αν είμαστε ερωτευμένοι, σε σχέση ή όχι, τις περισσότερες φορές η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου καταλήγει να απέχει από αυτό ακριβώς που είχαμε φανταστεί και συχνά μοιάζει σα μια στιγμή πολύ διαφορετική απ´ το αναμενόμενο.
Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζουν οι προσδοκίες που δημιουργούνται σχετικά με αυτή τη μέρα: με ποιόν θα θέλαμε να είμαστε, πως πρέπει να μας φερθεί, τι εκπλήξεις και δώρα θα πρέπει να λάβουμε...

Στην πραγματικότητα δε χρειαζόμαστε τέτοιου είδους επετείους για να ασχοληθούμε με την κατάσταση της προσωπικής μας ζωής και σίγουρα δεν τις χρειαζόμαστε για να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε.

Δυστυχώς όμως σπάνια επικεντρωνόμαστε σε ό,τι απολαμβάνουμε και αντί να νιώθουμε ευγνώμονες, τείνουμε να σκεφτόμαστε αυτά που μας λείπουν ή θα θέλαμε να είναι διαφορετικά. Για παράδειγμα, οι ελεύθεροι περιμένουν να ερωτευτούν, εκείνοι που είναι σε σχέση ονειρεύονται την ελευθερία τους είτε θέλουν να παντρευτούν, οι παντρεμένοι αναπολούν τις στιγμές του μεγάλου έρωτα, οι χωρισμένοι εύχονται να μην είχαν ερωτευτεί τόσο πολύ, και ούτω καθ’ εξής.

Ουσιαστικά, η 14η Φεβρουαρίου είναι μια μέρα σαν όλες τις άλλες. Αν καταφέρουμε να επιβιώσουμε από το βομβαρδισμό των κόκκινων καρδιών γύρω μας, μπορεί να αποτελέσει μια καλή αφορμή για να σκεφτούμε τι είναι αυτό που εκτιμούμε και απολαμβάνουμε στην προσωπική μας ζωή ως έχει. Με αυτό σαν αφετηρία, μπορούμε να στραφούμε στο σύντροφο που έχουμε ή θα θέλαμε να έχουμε και να διεκδικήσουμε ό,τι νομίζουμε πως χρειάζεται για να καλύψουμε τις ανάγκες μας καλύτερα.

Πάντως σε κάθε περίπτωση αυτό που στο τέλος της ημέρας έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι οι καθημερινές μικρές στιγμές που γεμίζουν τη ζωή μας, ειδικά όταν τις μοιραζόμαστε, είτε με κάποιο σύντροφο είτε με άλλα σημαντικά για εμάς πρόσωπα.

Είτε αναζητούμε ακόμα τον μεγάλο μας έρωτα είτε νιώθουμε πως τον έχουμε βρει, τελικά φαίνεται πως η αγάπη δεν είναι απαραιτήτως μόνο ό,τι μπορεί να μας συνεπάρει και να μας οδηγήσει σε στιγμές έκστασης, αλλά και ό,τι μας επιτρέπει να "μεγαλώσουμε" νιώθοντας πιο γεμάτοι και ολοκληρωμένοι.

Το «ΟΧΙ» γιορτάζεται κάθε μέρα για ένα 2χρονο!

23/2/2015

Μπορεί οι ενήλικες στην Ελλάδα να θυμόμαστε τη σημασία του «ΟΧΙ» κάθε 28η Οκτωβρίου για εθνικούς λόγους. Για τα παιδάκια όμως, ειδικότερα αυτά που είναι περίπου δυο με τριών ετών, η έννοια του «όχι» αποκτά άλλο νόημα. Έρευνες δείχνουν πως σε αυτήν την ηλικία, ένα παιδί μπορεί να χρησιμοποιεί το «όχι» για να διαφωνήσει με τους άλλους, κυρίως τους γονείς του και άλλα οικεία πρόσωπα, πάνω από 20 φορές… την ώρα!

Άλλο νωρίτερα και άλλο αργότερα λοιπόν, τα 2χρονα ξεκινούν να αντιδρούν αρνητικά σε ό,τι και αν τους προτείνεται, είτε πρόκειται για τις καθημερινές ρουτίνες φαγητού, ύπνου και μπάνιου ή πιο ιδιαίτερες δραστηριότητες όπως το να βγουν από το σπίτι ή να φύγουν από ένα μέρος που ήδη βρίσκονται. Ξαφνικά οι γονείς αρχίζουν να ακούνε συνεχώς εκφράσεις όπως: «όχι, δε θέλω», «φύγε», «μόνος μου» και έχουν να αντιμετωπίσουν ένα παιδί που συμπεριφέρεται σα να γκρεμίζεται ο κόσμος ολόκληρος, επειδή το φαγητό δε μπήκε στο κατάλληλο πιάτο ή κάποιος το βοήθησε να βάλει το παπούτσι του.

Καθώς τέτοιου είδους κρίσεις σε αυτήν την ηλικία μπορεί να επαναλαμβάνονται συνεχώς και να διαρκούν μεγάλο μέρος της μέρας, προκαλούν αρκετή ένταση μέσα στο σπίτι, και συχνά επηρεάζουν και τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών ή μεταξύ συντρόφων. Στατιστικά, μαζί με την εφηβεία είναι τα αναπτυξιακά στάδια που προβληματίζουν περισσότερο τους γονείς, και η στιγμή που εξαντλημένοι από τις καθημερινές διαπραγματεύσεις πιθανώς να αναζητήσουν υποστήριξη, καταφεύγοντας σε κάποιον ειδικό.

Πρόκειται για μια πολύ σημαντική φάση στη συναισθηματική και όχι μόνο ανάπτυξη, όπου το βρέφος αρχίζει να μεταβαίνει στο επόμενο στάδιο και σιγά σιγά γίνεται παιδάκι. Αυτό που συμβαίνει ουσιαστικά πίσω από την αντιδραστική συμπεριφορά προς τους γονείς, είναι ότι το παιδί αρχίζει να διαπραγματεύεται τη σχέση εξάρτησης μαζί τους προκειμένου να κατακτήσει σταδιακά την αυτονομία και την ανεξαρτησία του. Αυτό που μπερδεύει τους ενήλικες όμως, είναι πως αυτή η αναζήτηση της ανεξαρτησίας δε γίνεται σταθερά και με την ίδια ένταση πάντα, ούτε σε όλους τους τομείς. Έτσι, ενώ έχουμε ένα παιδί που μάχεται να κάνει μπάνιο μόνο του, από την άλλη θέλει το βράδυ να κοιμηθεί μαζί με τη μαμά του.

Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε σε σχέση με αυτό το αναπτυξιακό στάδιο, είναι πως παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού, τόσο σε σχέση με την εικόνα εαυτού και την αυτοπεποίθηση, όσο και στη συμπεριφορά και τις σχέσεις με τους άλλους, στο σπίτι και στο σχολείο. Το παιδί έχει ανάγκη να του επιτρέπεται αυτή η διεκδίκηση της ανεξαρτησίας χωρίς να το μαλώνουν ή να το ντροπιάζουν, έχοντας όμως συγχρόνως γύρω του ένα πλαίσιο κανόνων και ορίων. Δεδομένου ότι σε αυτήν τη φάση το παιδί τοποθετείται ουσιαστικά για πρώτη φορά ως μονάδα στον κόσμο, βιώνει παράλληλα και μια διαδικασία κοινωνικοποίησης ανακαλύπτοντας ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ποιες όχι.

Έτσι λοιπόν οι γονείς των 2χρονων παιδιών που έχουν αρχίσει να αντιδρούν και να λένε πολλά «όχι», καλούνται να βρουν την πολύ λεπτή ισορροπία μεταξύ ξεκάθαρης οριοθέτησης αλλά και σεβασμού προς το παιδί, που θα περιλαμβάνει τους κατάλληλους τρόπους επικοινωνίας, οριοθέτησης και διαχείρισης των κρίσεων ενώ παράλληλα θα υποστηρίζει την αυτονομία του παιδιού και δε θα στραπατσάρει την εικόνα του εαυτού του και την αυτοπεποίθησή του.

Διαδικτυακή Επικοινωνία: Προβάλλεται η πραγματική προσωπικότητα του ατόμου;

19/2/2015

Στη διαδικτυακή επικοινωνία, ειδικά όταν πρόκειται για κοινωνικά δίκτυα (social networks) όπως το Facebook, το Twitter, κ.τ.λ., αλλά και για ιστότοπους που επιτρέπουν την ανταλλαγή απόψεων (forums) προκύπτουν ερώτηματα για την αυθεντικότητα των συμμετεχόντων. Δηλαδή, για το κατά πόσο όσοι συμμετέχουν είναι πραγματικά όπως προβάλλονται οι ίδιοι στο ίντερνετ, ή αποκρύπτουν στοιχεία της προσωπικότητάς τους και προωθούν μια κατασκευασμένη εικόνα.

Συνήθως το να προσπαθεί κανείς να εμφανίζεται διαφορετικός από ό,τι είναι, προκύπτει όταν υπάρχει έλλειψη αυτοπεποίθησης και δυσαρέσκεια για το αληθινό του προφίλ. Μια πιο ίσως τρομακτική εκδοχή αποτελεί η πιθανότητα δόλου πίσω από μια επιτιδευμένη εικόνα, με σκοπό την εξαπάτηση και την υπηρέτηση συμφερόντων και ιδιοτέλειας. Σε κάθε περίπτωση, η ενδότερη επιθυμία για μια εναλλακτική εκδοχή από αυτή της πραγματικότητας μπορεί να εκφραστεί στο διαδίκτυο, καθώς εκεί προσφέρεται η δυνατότητα δημιουργίας της επιθυμητής ατομικής «ταυτότητας» χωρίς άμεσο κίνδυνο αποκάλυψης.

Μια τελευταία έρευνα σε 236 νέους από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, αμφισβητεί πως το ατομικό προφίλ που προβάλλεται στα κοινωνικά δίκτυα, και συγκεκριμένα στο Facebook διαφέρει από το πραγματικό, τουλάχιστον ως προς το τελικό αποτέλεσμα. Με βάση την έρευνα αυτή, οι συμμετέχοντες στο δημοφιλές on-line δίκτυο είτε δεν προσπαθούν να προβάλλουν κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι, είτε το προσπαθούν αλλά αποτυγχάνουν.

Ακόμη και για εκείνους που επιδιώκουν να φιλτράρουν την εικόνα που βγαίνει προς τα έξω μέσω όσων περιλαμβάνονται στο προφίλ τους, τελικά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους δεν αποκρύπτονται αλλά είναι κατά βάση εμφανή στους υπόλοιπους. Η ακρίβεια μεταξύ των εντυπώσεων που δημιουργεί το διαδικτυακό προφίλ και των πραγματικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας είναι μεγαλύτερη για εξωστρεφή άτομα, ίσως επειδή αυτά συνήθως τροφοδοτούν το προφίλ τους με περισσότερες πληροφορίες.

Τα στοιχεία που προκύπτουν από τη συγκεκριμένη έρευνα προκαλούν υπάρχουσες απόψεις για το ότι η διαδικτυακή επικοινωνία είναι υποδιέστερη σε σύγκριση με τη συναναστροφή και τις σχέσεις που δημιουργούνται στην καθημερινή μας ζωή. Εαν μέσω των κοινωνικών δικτύων είναι δυνατή η επικοινωνία του πραγματικού προφίλ του ατόμου, αυτό αφήνει περιθώρια για ουσιαστική διαπροσωπική αλληλεπίδραση και σχέσεις.

Το ίντερνετ επιτρέπει και εύκολη προσέγγιση ατόμων και γρήγορη αμεσότητα με αυτά, χωρίς να απαιτούνται το μέγεθος της προσπάθειας ή το ναρκισσιστικό ρίσκο που πιθανώς εμπεριέχονται στη δημιουργία σχέσεων σε φυσικό επίπεδο. Αυτά καθιστούν την on-line επικοινωνία μέσω των κατάλληλων ιστότοπων μια κοινωνική δραστηριότητα με εύκολη πρόσβαση για όλους και ανά πάσα στιγμή.

Η συμμετοχή στα κοινωνικά δίκτυα ή σε άλλες δραστηριότητες επικοινωνίας του ίντερνετ όμως, ακόμη στερείται μιας σημαντικής διάστασης: της φυσικής παρουσίας του άλλου κοντά μας. Η έλλειψη αυτή συνεχίζει να αφήνει αμφιβολίες και κινδύνους για το ποιός πραγματικά είναι ο διαδικτυακός μας φίλος, ειδικά όταν στην on-line επικοινωνία συμμετέχουν παιδιά ή ενήλικες ανώριμοι και ανυποψίαστοι. Παρόλο που γενικά φαίνεται πως τα διαδικτυακά προφίλ αυτών που συμμετέχουν σε κοινωνικά δίκτυα βασικά περιγράφουν την πραγματικότητα, δε μπορεί ποτέ να αποκλείεται η επιτιδευμένη ύπαρξη δόλου και άρα μικρού ή μεγάλου κινδύνου πίσω από μια καλοστημένη διαδικτυακή εικόνα.

Όταν τα παιδιά καυγαδίζουν

30/1/2015

Όταν τα παιδιά περνούν χρόνο μαζί, είναι φυσικό να μην συμφωνούν συνεχώς μεταξύ τους. Είτε βρίσκονται στο σπίτι, είτε στο σχολείο, είτε σε οποιαδήποτε χώρο όπου συναντιούνται δυο ή περισσότερα μαζί, κάποιες φορές αναπόφευκτα θα διαφωνήσουν. Το ήσυχο παιχνίδι μπορεί ξαφνικά να μετατραπεί σε καταστροφή, με τα παιδιά να τσακώνονται και να κλαίνε. Υπάρχουν περιπτώσεις που μια διαφωνία εξελίσσεται σε έντονο καυγά, με άσχημες συμπεριφορές των παιδιών μεταξύ τους: χτυπιούνται, μαλλιοτραβιούνται, πετάνε πράγματα, βρίζουν, φτύνουν, δαγκώνουν ή κλωτσάνε το ένα το άλλο, βάζοντας σε κίνδυνο τη σωματική τους ακεραιότητα. Όταν αυτά συμβαίνουν σε χώρους που επισκέπτονται τακτικά τα παιδιά, όπως το σχολείο, η διαφωνία να γίνει αντιπαλότητα και να συνεχιστεί ή να μετατραπεί σε εκφοβισμό.

Το πώς αντιδρά ένα παιδί σε τέτοιες στιγμές σχετίζεται με την ηλικία του και το στάδιο ανάπτυξης στο οποίο βρίσκεται. Όσο πιο μικρό ή ανώριμο είναι ένα παιδί, τόσο περισσότερο εκφράζει τα συναισθήματά του με τρόπο ευθύ και άμεσο, ο οποίος συχνά δεν είναι αποδεκτός από τα άλλα παιδιά που θέλουν και αυτά να περάσει το δικό τους. Σημαντικό ρόλο βέβαια, παίζουν και χαρακτηριστικά όπως ο χαρακτήρας κάθε παιδιού, οι προηγούμενες εμπειρίες επαφής με άλλους εκτός του οικογενειακού κύκλου, και φυσικά το αν έχει αδελφάκια και έχει μάθει από το σπίτι, αφενός να μοιράζεται, κι αφετέρου να διεκδικεί. Κάποιο παιδί που δεν έχει συνηθίσει να συναναστρέφεται άλλα, ή έχει μεγαλώσει με τα «θέλω» του να είναι πάντα σε προτεραιότητα, θα δυσκολευτεί να επικοινωνήσει με επιτυχία με όσους δεν του κάνουν τα χατήρια. Ένα τέτοιο παιδί, ίσως να εμπλέκεται σε διαπληκτισμούς ευκολότερα από άλλα, κυρίως επειδή δε θα γνωρίζει άλλον τρόπο να διεκδικεί και γενικότερα να διαπραγματεύεται στις σχέσεις του.

Οι γονείς, πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν τους αυτά τα δεδομένα όταν φέρνουν σε επαφή το παιδί τους με άλλα, αναμένοντας από αυτό να ενταχθεί ομαλά στο σύνολο. Όταν κάποιο παιδί δεν είχε πολλές ευκαιρίες κοινωνικοποίησης στο παρελθόν, ή έχει ήδη παρουσιάσει κάποιες δυσκολίες στην επικοινωνία του με τα άλλα παιδιά και τάση να τσακώνεται, χρειάζεται μια πιο οργανωμένη προσπάθεια για την κοινωνικοποίησή του απ΄τους δικούς του. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν πρέπει οι γονείς να αποθαρρύνονται και να το απομονώνουν, προσπαθώντας να αποφύγουν τους καυγάδες. Η διαδικασία διαπραγμάτευσης, ακόμη και του τσακωμού με άλλα παιδιά, προσφέρει μια σειρά από σημαντικές εμπειρίες και μαθήματα για την κοινωνικότητα και τις σχέσεις με τους άλλους, στην παιδική ηλικία αλλά και αργότερα.

Γιατί τσακώνονται τα παιδιά?

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν δυο ή περισσότερα παιδιά στο να τσακωθούν. Το σίγουρο είναι για έναν καυγά συμβάλλουν τουλάχιστον δυο πλευρές. Συνήθως λοιπόν, δεν είναι το ένα παιδί ή το άλλο που προκαλεί τον τσακωμό, αλλά ο συνδυασμός τους. Από την άλλη, κάποια παιδιά έχουν μεγαλύτερη τάση ή προδιάθεση να τσακώνονται, ανάλογα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τους, (κάποια από τα αυτά αναφέρθηκαν νωρίτερα: ηλικία, χαρακτήρας, οι εμπειρίες κοινωνικοποίησης μέσα και έξω από το σπίτι).

Ουσιαστικά, τα χαρακτηριστικά αυτά καθορίζουν το κατά πόσο ένα παιδί, χρησιμοποιώντας κάποιες δεξιότητες επικοινωνίας και διαπραγμάτευσης, μπορεί ή όχι, να αποφύγει κάποια διαφωνία πριν γίνει καυγάς. Σε αυτές τις δεξιότητες συμπεριλαμβάνονται το να είναι σε θέση να επικοινωνεί επιτυχώς αυτό που θέλει ή αισθάνεται, να ξέρει να κάνει υπομονή, π.χ. για να περιμένει τη σειρά του και να συμβιβάζεται. Έτσι, αν κάποιο παιδί που δεν έχει κατακτήσει την ικανότητα να επικοινωνεί και να εκφράζεται λεκτικά ή εξωλεκτικά, βρεθεί σε μια κατάσταση που του δημιουργεί ένταση ή εκνευρισμό, πιθανώς να μη μπορέσει να εκφραστεί διαφορετικά και να καταλήξει να τσακώνεται με όποιον βρεθεί μπροστά του.

Γενικώς είναι σημαντικό για ένα παιδί να μπορεί να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, ειδικά αυτά που δεν είναι κοινωνικώς αποδεκτά, όπως ο θυμός, η απογοήτευση ή η επιθετικότητα. Τέτοια συναισθήματα δε μπορούν να εκφραστούν όσο ωμά και άμεσα τα αισθανόμαστε, διότι προκαλούν μη αναστρέψιμη φθορά στις σχέσεις με τους άλλους. Ένα παιδί κανονικά το μαθαίνει αυτό από νωρίς, κατά τη διαδικασία κοινωνικοποίησής του, όταν οι γονείς του ή άλλοι απ΄ το ευρύτερο περιβάλλον του δυσαρεστούνται και απορρίπτουν αντίστοιχες συμπεριφορές. Εαν αυτό δε συμβαίνει, τότε το παιδί δεν καταλαβαίνει πως δεν είναι αποδεκτό να εκφράζει, για παράδειγμα το θυμό του, εαν κάποιος του πάρει ένα παιχνίδι, ή τον νικήσει σε κάποιον αγώνα.

Όταν δεν έχει προηγηθεί η απαραίτητη δουλειά από το οικογενειακό περιβάλλον για την ομαλή κοινωνικοποίηση ενός παιδιού, ίσως οι συμπεριφορές που οδηγούν σε τσακωμούς να είναι πλέον συνήθεια για το παιδί. Λόγου χάρη, εαν δεν ξεκαθαριστεί από τους γονείς ότι η επιθετική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού είναι μη αποδεκτή, και επιτρέπεται στο παιδί χωρίς την άμεση και ξεκάθαρη αντίδρασή τους, τότε έχει εδραιωθεί ως συνήθεια και θα συνεχιστεί, εκτός αν κάτι αλλάξει στις γύρω αντιδράσεις. Φυσικά, θα πρέπει και οι ίδιοι οι γονείς να αναγνωρίζουν τη συμπεριφορά αυτή ως μη αποδεκτή για τον εαυτό τους, και να μην την υιοθετούν στις διαφωνίες μεταξύ τους ή με άλλους.

Ο ρόλος των γονέων

Όταν μια απλή διαφωνία μεταξύ των παιδιών μετατρέπεται σε καυγά, οι γονείς συνήθως ανησυχούν ή εμπλέκονται συναισθηματικά υπέρ ή κατά του παιδιού τους, ενώ συχνά ντρέπονται κι έρχονται σε δύσκολη θέση απέναντι στους υπόλοιπους παρόντες. Δυστυχώς όμως, το να αναστατώνονται με τη συμπεριφορά του παιδιού δυσκολεύει τα πράγματα, καθώς δεν έχουν την ηρεμία και τη λογική να διαχειριστούν μια ήδη συναισθηματικά φορτισμένη ατμόσφαιρα. Εκτός αυτού, όταν οι γονείς χάνουν τη ψυχραιμία τους, αντιδρούν με τρόπους που συχνά μετανιώνουν μόλις ξεθυμάνει η ένταση.

Περιέργως, κάποια παιδιά κινητοποιούνται προκαλώντας έντονες αντιδράσεις ειδικά στους δικούς τους. Δηλαδή, μια έκρηξη συναισθήματος των γονέων λειτουργεί σαν επιβράβευση. Αυτό συμβαίνει κυρίως για παιδιά που νιώθουν πως ο καλύτερος τρόπος για να έχουν την αμέριστη προσοχή των γύρω τους, είναι προκαλώντας αναστάτωση, όπως με το να τσακώνονται με άλλα παιδιά. Για αυτά τα παιδιά, ακόμη και η φωνή ή η τιμωρία από την πλευρά των γονέων (ή των δασκάλων) είναι μια ευπρόσδεκτη μορφή προσοχής. Οι γονείς δε συνειδητοποιούν πως αθελά τους προκαλούν την επανάληψη συμπεριφορών για τις οποίες αναστατώνονται, και πως αντιδρώντας έντονα, συμμετέχουν σ΄έναν φαύλο κύκλο με αρνητικές συμπεριφορές και από τις δυο πλευρές.

Ο ρόλος λοιπόν των γονεών είναι εξαιρετικά σημαντικός για το πώς διαχειρίζονται τα παιδιά τις διαφωνίες τους και γενικότερα για την κοινωνικοποίηση τους. Ιδανικά οι γονείς οριοθετούν τη συμπεριφορά των παιδιών, δίνοντας εναλλακτικές για όσες συμπεριφορές απορρίπτουν. Αυτό γίνεται και με το να αποτελούν οι ίδιοι ένα θετικό παράδειγμα στο πως αντιμετωπίζουν τις διαφωνίες τους, τόσο μεταξύ τους, όσο και με το παιδί. Παραδείγματος χάρη, εαν εκείνοι γίνονται επιθετικοί ή αθυρόστομοι όταν διεκδικούν, είναι σχεδόν βέβαιο ότι και το παιδί θα ακολουθήσει αυτήν τη στάση, επειδή ασυνείδητα μιμείται όσους είναι τόσο σημαντικοί για εκείνο.

Εκτός από το να αποτελούν οι ίδιοι κατάλληλο παράδειγμα για το παιδί, οι γονείς μπορούν και να προτείνουν λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης των διενέξεων. Αυτό μπορεί να γίνει την ώρα της κρίσης, εαν και εφόσον δεν υπάρχει υπερβολική ένταση και το παιδί είναι σε θέση να ακούσει. Διαφορετικά, μπορεί να συζητηθεί σε δεύτερο χρόνο, αναλύοντας τα συναισθήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε καυγά και το πως μπορεί κανείς να τα αντιμετωπίσει, διοχετεύοντάς τα σε πιο αποδεκτές και αποτελεσματικότερες συμπεριφορές. Συχνά, και μόνο η αναγνώριση και η λεκτικοποίηση συναισθημάτων από τους γονείς, αποτελούν μεγάλη ανακούφιση για το παιδί, αρκεί να γίνονται σε κλίμα αποδοχής και κατανόησης και όχι επίκρισης ή απόρριψης.

Εγκυμοσύνη μετά την αποβολή

13/1/2015

Υπάρχει η πεποίθηση πως μετά την αποβολή, μια επόμενη εγκυμοσύνη και η απόκτηση ενός υγιούς μωρού θα διορθώσουν τα πράγματα.

Είναι αλήθεια πως εάν οι γονείς μετά την απώλεια προλάβουν να πενθήσουν το χαμένο τους μωρό, μια επιτυχής νέα κύηση θα επιφέρει ανακούφιση και συναισθηματική πληρότητα. Κάτι τέτοιο όμως, προϋποθέτει αναγνώριση των δύσκολων συναισθημάτων που συνοδεύουν την εμπειρία της απώλειας.

Διαφορετικά, μια εγκυμοσύνη μετά από την αποβολή μπορεί να ενεργοποιήσει θέματα που δεν επεξεργάστηκαν νωρίτερα, δημιουργώντας ανάμεικτα συναισθήματα. Η πρόκληση είναι ακόμα μεγαλύτερη, εάν η σύλληψη του νέου εμβρύου γίνει πολύ σύντομα μετά την αποβολή, οπότε δεν υπάρχει ο αρκετός χρόνος για τους γονείς να διαχειριστούν συναισθηματικά την απώλεια του προηγούμενου εμβρύου τους. Τότε η όλη προσπάθειά τους να αναρρώσουν διακόπτεται, και καλούνται για άλλη μια φορά να αλλάξουν εντελώς συναισθηματική κατάσταση και να περάσουν αυτόματα στη χαρούμενη αναμονή του νέου μωρού.

Σε αυτήν την περίπτωση, καθώς η νέα εγκυμοσύνη προχωράει, πιθανώς να προκύψουν προβλήματα με τη μορφή έντονων ανησυχιών, φοβιών, ενοχών, επαναλαμβανόμενων εφιαλτών. Απ’ τήν άλλη, μπορεί αντίστοιχα να παρουσιαστεί μια παντελής έλλειψη ανησυχίας. Όλα αυτά μπορεί να συνεχιστούν και μετά τον τοκετό και τον ερχομό του νέου μωρού. Όταν τέτοια συμπτώματα παραμένουν και αποκλίνουν σημαντικά από τα επίπεδα φυσιολογικής ανησυχίας που βιώνουν συνήθως οι μέλλουσες μητέρες (οι πατεράδες λιγότερο συχνά), πιθανότατα πρόκειται για συναισθήματα που προκλήθηκαν από την αποβολή και δεν επεξεργάστηκαν επαρκώς, αλλά κουκουλώθηκαν με την νέα εγκυμοσύνη ή άλλη αφορμή.

Ένα άλλο θέμα σχετικά με την εγκυμοσύνη μετά από μια αποβολή, είναι πως συνήθως οι γονείς αντιμετωπίζουν το νέο μωρό σα μια αντικατάσταση του εμβρύου που έχασαν. Αυτό γίνεται πιο έντονο όσο περισσότερο έχουν δεθεί με το χαμένο έμβρυο, όπως αν γνωρίζουν το φύλο του, ή το είχαν ήδη ονομάσει. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, είναι δύσκολο για τους γονείς να μην βλέπουν στην απόκτηση του νέου τους μωρού και μια πλήρωση της απώλειάς τους, προβάλλοντας αυτομάτως επάνω του τα όνειρα και τις βλέψεις που είχαν για το πρώτο. Αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό, εκτός εάν εγκλωβίσει το ερχόμενο παιδί στο ρόλο του να αποζημιώνει εφόρου ζωής τους γονείς για το χαμένο του αδερφάκι.

Όταν η εγκυμοσύνη γίνεται απώλεια

20/9/2012

Η απότομη παύση μιας κύησης με την αποβολή του εμβρύου, αποτελούν μια από τις πιο δύσκολες στιγμές για ένα ζευγάρι και την ευρύτερη οικογένειά τους. Το πώς βιώνεται η απώλεια αυτή και τα συναισθήματα που επιφέρει, είναι διαφορετικό από οικογένεια σε οικογένεια αλλά και από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Σε αυτό παίζει ρόλο το νόημα ή η σημασία που προσδίδεται στην αποβολή, δηλαδή ο τρόπος που την αντιλαμβάνονται αυτοί που τη ζουν με βάσει διάφορα χαρακτηριστικά τους, όπως η προσωπική ή/και οικογενειακή τους ιστορία, η καταγωγή τους, το πολιτιστικό τους περιβάλλον, η θρησκεία, η μόρφωση τους, και άλλα.

Μια σημαντική παράμετρος είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες προκύπτει μια αποβολή και το πόσα είχαν επενδυθεί στο απερχόμενο έμβρυο. Έτσι, μια πρώτη αποβολή δημιουργεί διαφορετικά δεδομένα στη ζωή ενός ζευγαριού, σε σύγκριση με το αν πρόκειται για ένα ακόμη επεισόδιο σε μια μακρόχρονη και εξοντωτική προσπάθεια για την απόκτηση μωρού. Ακόμα, εάν η αποβολή τύχει στην δεύτερη ή την τρίτη εγκυμοσύνη, είναι διαφορετικό από το αν τύχει στην πρώτη απόπειρα για την απόκτηση ενός παιδιού.

Φυσικά, μεγάλη σημασία έχει και σε ποιό μήνα διακόπτεται η κύηση, γιατί όσο πιο προχωρημένη είναι, τόσο περισσότερο έχουν προλάβει οι γονείς να δεθούν με το έμβρυο. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να έχουν ξεκινήσει να ετοιμάζουν το παιδικό δωμάτιο και να αγοράζουν πράγματα για το μωρό τους, πράγμα που στην περίπτωση αποβολής αποβαίνει επώδυνο εκτός του ότι δημιουργεί και πρακτικά ζητήματα. Πάνω από όλα όμως, καθώς προχωρούν οι μήνες της κύησης οι μέλλοντες γονείς αρχίζουν να ενστερνίζονται την ιδέα του ότι πρόκειται να αποκτήσουν παιδί και άρα να αναδιαμορφώνουν τον τρόπο που ζουν και την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους γύρω από αυτόν τον άξονα.

Όπως και να ΄χει, μια αποβολή αναγκάζει αυτούς που τη βιώνουν να περάσουν αιφνιδιαστικά από μια κατάσταση προσμονής και ευτυχίας, σε μια εντελώς άλλη φάση, που εκτός από το να είναι αβάσταχτα οδυνηρή, απαιτεί και ολικό επαναπροσδιορισμό των δεδομένων τους. Έτσι, επιφέρει πολύ πόνο και αναταραχή μαζί με διάφορα άλλα δύσκολα συναισθήματα, χαρακτηριστικά οποιασδήποτε ξαφνικής απώλειας.